Konteyner türleri ve konteyner yüklemesinde dikkat edilmesi gerekenler

Konteyner türleri nedir? Konteyner yüklemesinde nelere dikkat edilmesi gerekir? Parsiyel konteyner nedir? Boyutlarına ve kullanım alanlarına göre konteyner çeşitleri.

Genel olarak deniz taşımacılığında olmakla beraber diğer taşımacılık modellerinde de sevkiyatı yapılan malların yol boyunca muhafaza edilmesi için konteynerler kullanılmaktadır. İngilizce “container” kelimesinden türeyen konteyner, yüksek boyutlu ve fiziksel olarak dirençli büyük bir sandık olarak özetlenebilir. Son derece uzun ömürlü olması nedeniyle defalarca kullanılabilen konteynerler dayanıklı olmaları ve taşıtlar arası doldurma boşaltma süreçlerinde kolaylık sağlamaları sayesinde taşıma süreçlerinin güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağlar.  

Konteynerlerin özellikleri

Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından belirtilen kurallara göre konteynerler şu özellikleri taşımalıdır: 

• Darbelere karşı dayanıklı ve uzun bir kullanım ömrüne sahip olmalıdır, 
• Taşıma birimi olarak yükleme ve boşaltma işlemlerinin hasarsız ve süratli bir şekilde yerine getirilmesini sağlamalıdır,
• Bir araçtan diğerine teknik araçların yardımıyla taşıyıcıdan bağımsız olarak aktarımı mümkün kılmalıdır,
• Uluslararası standart ölçülerine uygun olarak geliştirilmelidir, 
• Çok sayıdaki malın tek bir yükleme ve taşıma birimine çevrilmesini sağlamalıdır.

Kullanılan malzemeye göre konteyner türleri

Konteynerler kullanılan malzemeye göre de 3 farklı çeşide sahiptir. Bunlar;

• Çelik sacdan yapılan konteynerler
• Alüminyumdan yapılan konteynerler
• Kontrplak konteynerler

olarak sıralanabilir. 

Çelik sacdan yapılan konteynerler

Kullanılan malzeme yapısı ve onarımının diğer konteynerlere göre daha kolay olması nedeniyle tercih edilmektedir. Bunun yanında yapısı gereği paslanmaya uğrayabilmektedir ve yüzeyindeki girintiler nedeniyle temizlenmesi diğer konteyner tiplerine göre daha zordur. Dünyada en yaygın kullanılan konteyner olan çelik sac konteynerler aynı zamanda dara ağırlığı da en yüksek olan konteyner tipidir. 

Alüminyumdan yapılan konteynerler

Çelik sac konteynerlerin aksine alüminyum konteynerlerin dara ağırlığı düşüktür. Ağırlığın düşük olması ise; malzeme maliyetinin yüksek olmasına, darbelerden kolay etkilenebilmesine ve kolay deforme olabilmesine yol açmaktadır. 

Kontrplak konteynerler 

Kontrplak konteynerler fiberglas ve plastik materyal ile güçlendirilmiş kontrplaktan yapılmaktadır. Yüzeyi nedeniyle kolay temizlenebilen kontrplak konteynerler kolay bir şekilde onarılabilmekte ve darbelere karşı orta seviyede direnç sağlamaktadır. Alüminyumdan ağır ancak çelik sacdan hafiftir. Maliyet olarak da ikisinin arasında yer almaktadır.

Kullanım şekillerine göre konteyner türleri 

Konteynerlerle çok sayıda yük türünün taşıması yapılabilmektedir. Kuru yüklerin yanı sıra dökme yüklerin de taşımasında kullanılabilen konteynerler pek çok özel yükün taşınması için farklı kalıplarda üretilmektedir. Sıvı yükler için tank şeklini de alabilen konteynerler, reefer modelleriyle -25°C’ye kadar taşıma yapmayı mümkün kılmaktadır. 

Konteynerler özelliklerine göre; 

• Kuru yük konteynerleri,
• Dökme yük konteynerleri,
• İzole konteynerler (reefer konteyner),
• Özel amaçlı konteynerler

olarak sıralanabilir. 

Kuru yük konteynerleri (Dry container) 

Bu konteynerler kuru yüklerin taşınmasında kullanılmaktadır. Kuru yük konteynerleri genel olarak tek tarafta kapısı olan ve diğer tarafları kapalı olan bir yapıdadır. Üstü ya da yanları açık olan modelleri de bulunmaktadır. En yaygın olarak kullanılan modeller 20 ft’lik ve 40 ft’lik genel amaçlı konteynerlerdir.  

Dökme yük konteynerleri (Bulk container) 

Dökme yük konteynerleri daha çok arpa, buğday, yağlı tohumlar, kahve ya da kum ve gübre gibi yüklerin yanı sıra dökme yük şeklindeki taneli olan ürünlerin taşınmasında kullanılmaktadır. Bu konteynerlerde genelde doldurma ya da tahliyenin kolay yapılabilmesi için delikli mekanizmalar bulunmaktadır. Sıvı nitelikli olan yükler için ise bu tip konteynerler tank şeklinde üretilmekte ve kullanılmaktadır. 

İzole (Insulated) konteynerler / Reefer konteynerler

Belirli bir ısının altında taşınması gereken ya da dondurulmuş yüklerin taşımasında genel olarak izole konteynerler kullanılmaktadır. Konteyner içinde yalıtım sağlayacak tekniklerle üretilen bu konteynerler, taşıdıkları ürünlerin bozulmasını ya da hava sıcaklığı nedeniyle hasar görmesini engelleyecek bir şekilde özel olarak tasarlanmıştır. İçindeki malların olabildiğince uzun bir süre boyunca korunmasını ve belirli derecelerin altında soğuk zincir taşımasının yapılmasını sağlar. Reefer konteyner, mobil bir soğuk hava deposu olarak tasarlanmıştır. Genel olarak denizyolu taşımacılığında kullanılan reefer konteynerler sabit olarak ya da genset (jeneratör) sayesinde kara taşımacılığında da kullanılabilmektedir. Konteyner dışındaki hava sıcaklığı 35°C olduğunda bile reefer konteynerler tarafından iç sıcaklık -25°C seviyesinde muhafaza edilebilmektedir. 

Özel amaçlı konteynerler

Standart dışında yapıları bulunan yüklerin taşınması için kullanılan özel yapım konteynerlerdir. Kullanıcı taleplerinin yanında, endüstriyel standartlar çerçevesinde konvansiyonel bir şekilde taşınması mümkün olmayan yüklerin sevkiyatında kullanılmaktadır. Bunlara örnek olarak sıvıların taşınması, hayvanların taşınması ve barınma için kullanılan konteynerler verilebilir.

Boyut ve yapılarına göre konteyner türleri

Konteynerler genel olarak 20 ft (feet) ve 40 ft olarak iki ayrı boyutta kullanılmaktadır. Konteynerlerin boyutlarına ve yapılarına göre türleri şu şekildedir:

20 feet standart konteyner 

Kargo taşımacılığı için yaygın olarak kullanılan konteyner türüdür. Genel kargo yüklerinin çoğu bu konteynerlerle taşınmaktadır. Kuru yükler için tasarlanmış bu konteynerler, flexitank aparatı sayesinde sıvı yük taşımasında da kullanılabilir. Çok amaçlı olan bu konteynerler, kapısından girebilecek neredeyse tüm yüklerin taşınması için uygundur. Maksimum kapasitesi 28 tondur.

40 feet standart konteyner 

Kuru yük taşımacılığında yaygın olarak tercih edilmektedir. Standart konteynerin kapıları, dar olan kenarı üzerinden açılır. Yüklemelerde dikkat edilmesi gereken başlıca husus kapı genişliğidir. Bu tarz konteynerlerde taşıma sırasında mallara hasar gelmemesi için istiflenme sürecine dikkat edilmelidir. Maksimum kapasitesi 26 tondur. Genelde beyaz eşya, tekstil ve gıda gibi yüklerin taşımalarında kullanılır. 

20 feet üstü açık (open top) konteyner 

Vinçlerle tepeden yapılan yüklemeler için uygundur. Üzeri açık olan bu konteynerler genelde brandalar ile kapatılır. Yüklerin korunması için konteyner yan panellere asılan tahtalarla desteklenir.

40 feet üstü açık (open top) konteyner 

Tepeden yapılan yüklemelerde kullanılır. 20 ft’lik konteynerde olduğu gibi üzeri brandalarla kapatılır ve yan panele asılan tahtalarla desteklenir. Makine ve makine aksamı, araç taşıması yapı blokları gibi kapıdan yükün girmesinin zor olduğu ve yükün yüksekliğinin konteynerden daha yüksek olduğu durumlarda tercih edilmektedir. 

20 feet düz (flat) konteyner 

Özellikle ağır ve geniş yüklerin taşımacılığında kullanılır. Konteynerin zemin yapısının sağlamlığı, yükleme ve istiflemelerin daha sağlıklı yapılmasını sağlamaktadır. Standart ve üstü açık konteynerlere uygun olmayan yüklerin taşınmasında kullanılır. Genelde araç ve jeneratör taşımaları için tercih edilmektedir.  

40 feet düz (flat) konteyner 

Ağır ve geniş olan yüklerin taşımacılığında kullanılmaktadır. Zemin yapısı sağlam olduğu için istiflemelerin daha kolay yapılmasına ve malların daha iyi şartlarda korunmasına imkân verir.   

20 feet izole (insulated) konteyner

Konteyner türleri arasında yer alan izole konteynerler özel bir ihtiyaca hizmet etmektedir. Belirli ısılarda gerçekleştirilmesi gereken taşımalarda tercih edilir. Sıcaklık ayarları, lojistik çalışanları ve özel aygıtlar tarafından denetlenmektedir. Konteyner içindeki hava ise yanlarda bulunan hava boşlukları sayesinde sirküle edilmektedir. Bu konteynerler sayesinde yükler -25°C’ye kadar sıcaklıklarda muhafaza edilebilmektedir. 

40 feet izole (insulated) konteyner 

Sabit sıcaklık isteyen taşımalarda kullanılır. Yan panelleri “sandwich” ismi verilen bir yalıtımla kaplanmıştır. 20 ft’lik modellerde olduğu gibi sirkülasyon sağlayacak hava boşluklarına sahiptir.  Konteyner içindeki sıcaklık taşınan yüke göre değiştirilebilmektedir. 

20 feet dökme yük (bulk) konteyner 

Kuru dökme yüklerin taşımacılığı için kullanılır. Her bir konteynerin üzerinde 3 kapağı vardır ve yükleme boşaltma işlemleri, bu kapaklar üzerinden hortumlar aracılığıyla yapılmaktadır. 

20 feet tank konteyner 

Sıvı ve gaz ürünlerin taşımacılığında kullanılmaktadır. Silindir bir şekilde olan tank, yanlarındaki çelik parçalar sayesinde taşıma araçlarına yüklenmek için uygun biçime getirilmiştir. İç kısmı iki bölüme ayrılmış olan bu konteynerlerde taşıma tehlikelerinin önüne geçmek için maksimum kapasitenin %80’inin aşılmaması gerekir. 

40 feet hard top konteyner 

Bu konteyner türleri içinde yan kapıdan yüklenemeyen mallar vinç ile tepeden yüklenebilmektedir. Taşan yüklerde ise kapak konteyner içine konularak kullanılabilmektedir. 

20 feet platform 

Üstü açık bir platformdur. Taşıma yapan araca direkt olarak yüklenemeyecek ve yan, üst ve arka tarafından taşması olan yükler için kullanılmaktadır.  

20 feet havalandırmalı (ventilated) konteyner 

Taşıma boyunca hava alması gereken yüklerin taşıması için tercih edilir. Konteynerin tabanında ve tavan kısmında yer alan havalandırma boşlukları sayesinde yolculuk sırasında bozulabilecek gıda gibi ürünlerin taşınmasında kullanılır.

Konteyner yüklemesinde nelere dikkat etmeli? 

Uluslararası taşımalarda en önemli konulardan biri de ürünlerin ya da malların uygun bir şekilde konteynerlere yerleştirilmesi ve istiflenmesidir. Konteynerlere yüklenen mallar sabit ve güvenli bir şekilde yerleştirilmelidir. Eğer istifleme işlemi düzgün bir şekilde yapılmazsa taşıma aracının ya da konteynerin içindeki mallar hareket sırasında devrilebilir, dağılabilir ya da hareket nedeniyle zarar görebilir. 

Konteyner türleri için yüklenme sürecinde şu maddelere dikkat edilmelidir: 

∙  Konteynerlere yüklenen malların ağırlık merkezi mümkün olduğunca tabana yakın ve merkezde olmalıdır. Özellikle farklı yüklerin aynı konteynere yüklenildiği taşımalarda konteynerin ağırlık merkezine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun yanında, boşaltım sürecinin de göz önünde bulundurulması ve aynı tür eşyaların beraber yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. 

∙  Ağır eşyalar konteynerin taban kısmına yerleştirilmelidir. Konteynerde kuru ve sıvı ürünler beraber taşınıyorsa, kuru ürünlerin sıvı ürünlerin üst tarafına gelecek şekilde yerleştirilmesine özen gösterilmelidir. 

∙  Taşınan malzemelerin zarar görmemesi için eşyaların zemin, yan duvarlar ya da arka duvara yaslanması gerekir. Bu yüklerin, dirayeti güçlü malzemeler kullanılarak bağlanması, konteyner içine yerleştirilmesi ve sıkılaştırılması gerekmektedir. 

İstiflenme sürecine dikkat edilmeli

∙  Konteyner içindeki malzemeler sıkı bir şekilde istiflenmeli, konteyner duvarları ile taşınan mallar arasında boşluk bırakılmamalıdır. Bu iş için özel olarak hazırlanmış parçalar ya da kum torbaları ile boşluklar doldurulabilmektedir. Söz konusu destek malzemelerinin kullanılması hareket sırasında taşınan malların üzerindeki şoku emerken, yükün yerinde durmasını ve hareket etmemesini sağlar.  

∙  Ambalajlı paketlerin, yolculuk sırasında kaymaması ya da devrilmemesi için konteyner tavanına değecek kadar üst üste yerleştirilmesi gerekmektedir. Yüklerin kendilerini desteklemesinin mümkün olmadığı durumlarda ek olarak destek torbalarının kullanılması ile konteyner içindeki malzemelerin güvenliği sağlanabilir. 

∙  Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan konteynerlerin mutlaka görülebilecek bir şekilde ve mevzuata uygun olarak işaretlenmesi gerekmektedir. Bu konuda ulusal kanunlara uygun şekilde hareket edilmelidir. Konteyner kapıları açıldığında içindeki tehlikeli malzemenin iyi bir şekilde istiflenmiş olması ve kesinlikle dökülmemesi gerekir. 

∙  Eğer eşyanın ya da eşyaların ağırlık merkezi konteynerin ağırlık merkezine uygun olarak konumlandırılamıyorsa meydana gelebilecek kaymalara karşı taşıyıcı taraf bilgilendirilmeli ve gerekli uyarılar yapılmalıdır.

∙  Konteyner kapasitesinin üzerinde yük kesinlikle yüklenmemeli, konteyner yükleme sınırlarına uyulmalıdır. Alıcı ülkelerin eşya sınırı değişiklik gösterebildiği için konteyner içine fazla yüklemenin yapılması sakıncalıdır. 

∙  Konteynerden eşyaları boşaltacak olan kişiye herhangi bir zarar gelme tehlikesi engellenmelidir. Kapıların iyi bir şekilde kapatılması ve eşya üzerine örtü, koruma ve ağırlıkların devrilmeyecek bir şekilde yerleştirilmesi gerekir. Bunun yanında, özellikle kapının arkasına denk gelen yüklerin dengeli olmasına dikkat edilmelidir. 

∙  Konteyner ve konteyner taşıyan araçların kapıları sıkı bir şekilde kilitlenmeli, mühürlenmeli ve sefere göre numaralandırılmalıdır. Bu numaralar ayrı bir belgeye kaydedilmelidir.

Yüklemeyle ilgili hangi kontroller ve bildirimler yapılmalı? 

Yüklerin yerleştirilmesine geçilmeden önce konteynerlerin dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesi gerekmektedir. Konteynere yerleştirme başlamadan önce konteynerin türü, toplam kapasitesi ve prefix olarak bilinen konteyner numarasının kontrol edilmesi gerekir. Prefix numarası, konteyner sayısından önce gelen dört harfli koddur. Taşıma firmasını, yük türünü ve kullanılacak hatları gösteren izin belgesinin türünü gösterir. 

Belgeler tamamlandıktan ve kontrolleri sağlandıktan sonra konteynerin fiziksel incelemesine geçilir. Burada konteynerdeki olası hasarlar, kapıların açılma ve kapanma durumu, kilit mekanizmaları, su geçirip geçirmediği, temizlik seviyesi ve mühürlenme imkânları incelenir. 

Denetçi tarafından kontrol edilmeli

Bunun yanında konteyner türleri ve taşınan malların konteyner tipine uygunluğunun da bir denetçi tarafından kontrol edilmesi gerekir. Sızıntı, konteynerin ışık alması gibi konteyner içindeki yüke zarar verecek ya da bütünlüğünü bozabilecek olan hasarların rapor edilmesi ve gerekli tedbirlerin hemen alınması sağlanmalıdır. 

Son olarak, konteyner kapılarının nasıl açılacağı da hesaplanmalıdır. Kapılar açılırken malların dışarı taşmaması ve tehlike oluşturmaması gerekir. Bunun yanında konteyner üzerindeki mühürlerin istenen taşıma koşullarına uygun olması, mühür kodunun ise okunabilecek şekilde yerleştirilmiş olması önemlidir.

Hubtic ile uluslararası FCL ve LCL konteyner yükünüzü sorunsuz taşıyın! 

Denizyolu, karayolu ve intermodal taşımacılıkta geleceğin lojistik tecrübesini yaşayın: Hubtic’in sunduğu hizmetler sayesinde taşımanız için navlun teklifinizi dakikalar içinde alabilir, yükünüzü yol boyunca takip edebilir ve dilerseniz yükü takip edebilecekleri bir bağlantıyı müşterilerinizle paylaşabilir, taşıma belgelerinin tamamına istediğiniz yerden ulaşabilirsiniz. Taşıma süresince dilediğiniz her konuda, alanında uzman destek ekibimizden 7/24 destek alabilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için aşağıdaki formu doldurarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.